GIMNANEU (PURGATORY) (2022)

Catholic Pawlpi in misite' kha omna mun thum pha hi,,ci-in upna nei hi. Tua te in-
(1)Vantung gam (Heaven)
(2)Gimna meikuangpi (Hell)
(3)Gimnaneu (Purgatory) ahi uh hi.
Vantunggam pen vantungmi leh misiangthote in Vanglian Topa Pasian in Siangtho hi, Siangtho hi, Siangtho hi, ci-in la a sakna mun ahi hi (Is 6:3; Kln 4:8). Tua Khuapi sungah a siangtho lo bangmah lut theilo dinga, a zumhuai a a gamta, a zuauphuak mite zong kuamah lut thei ngeilo ding hi (Kln 21:27). Gimna meikuangpi pen than a sihlohna, mei a mit ngei loh na, tawntung gimna thuakna mun ahi hi (Lk 3:17; Mk 9:48; Mt25:46). Pasian tawh kikhenna mun ahi hi (Mt 7:23; Lk 16:26). Mawhnalian nei napi a sih dong a, a kisikkik nuamlo mawhnei mite' pumpi leh kha sihna mun ahi hi (Mt 10:28).
Gimnaneu pen Vantunggam tun pahna zah dong ding ciang a siangtho lo, Gimna meikuangpi tunna zah dong ding a lah mawh nalian a neilo mite' kha kisiansuahna, mawhna daan lohna mun ahi hi. I theih ding khat ah Vantunggam, Gimna meikuangpi leh Gimnaneute in mun (Place) hi lo-a, nopsakna,gimthuakna (State) hizaw hi. I kampau a kicinloh manin mun a ci ihi hi.
Mi pawlkhatte in Piancil (Genesis) pan Kilaakna (Revelation) laisiangtho dongah Gimnaneu cih kammal omlo ahih manin um nuamlo, sang zolo uh hi. Laisiangtho sungah Vantung leh Gimna meikuangpi' thu bek kigelh ahih manin hihtenih bek mah up ding hi, ci uh hi.
Laisiangtho sungah Gimnaneu" (Purgatory) cih kammal a kigelh lian loh man, a omloh manin umlo ding sanglo ding ihih leh,
(1) To Thum Pasian Khat (Holy Trinity)
(2)Pasian' Tapa in mihing suahna hong lakna (Incamation)
(3)Lai Siangtho (Holy Bible) cih kammalte zong Laisiangtho sungah kigelh lian lo, omlo ahih manin uploh saanloh ding hi pah hi.
Ahi zongin Christian a kici khempeuh in a tung a thu thumte ium hi. I up loh a phamawh thu zong ahi hi. Banghangin um thei, sang thei i hiam, cih leh a kammal lianin a kigelh taktak loh hangin a cihnopna Laisiangtho mun tampi om ahih manin a um, a sang ihi hi. Um kei leng Christian kici theilo hi. Tua mah bangin Laisiangtho sungah Gimnaneu cih kam mal a om lian loh hangin a cihnopna mun tampi om ahih man in a um ihihi. Gimnaneu pen Laisiangtho sungah kha thonginn, leinuai gam, mei sung pan suahtakna, mawhna daan lohna, nung cianga mawh maisakna ngahna, misite' khua, mei tawh ki ze-etna...cih bangin kigelh hi.
Kha thonginn - Amaan takpi kong genin ah, na liausum ding na piak khit matengin thong sung panin na suakta ngei kei ding hi (Mt 5:26). I nuntak sung a i bawlkhak mawhnate i sih ciangin kha thong sungah i mawhna tawh kituak daan i thuak ding a, tua khit teh kha thong sungpan suakta-in nuntak tawntung nopsakna ingah ding hi. Tua kha nuntakna mah tawh Christu va pai a, thong sungah a kikhum khate' kiangah thu a va tangko hi (1Pet 3:19).
Leinuai gam - Tua ahih manin Vantung, Leitung, leinuai a, a om nuntakna a nei khempeuh in Jesu’ min in khukdin in, “Jesu Christu in Topa hi," ci-in leii khempeuhin pulaak ding uh a, Pa Pasian' min a thangsak ding uh hi (Phi 2:10-11).
Gimna meikuangpi (Hell) sunga a om khate in Pa Pasian phat thei nawnlo, "Jesu Christu in Topa hi," ci thei nawmlo ahih manin leinuai a cihna pen Gimna meikuangpi (Hell) a hihlohlam kilang hi. Banghanghiam cih leh Hell a, a om mite in nang tungah lungdam hong ko theilo uh a, a site in nang hong phat theilo uh hi. Guamthukpi sung a paisukte in na cihtakna lam-en zolo uhhi (Is 38:18) na ci hi.
“Amah kahto” a cih ciangin leinuai a niamna munah amah kumsuk cihna hilo ahi hiam? (Eph 4:9) Tua ahih manin Nungzui pite in Upna bulpi nam sawm leh nam nih sungah, A Kha inlei nuai gamah paisuk a, nithum ni-in misite lak pan hong hingkik hi, cih thu a guang ahi hi. Topa Jesu in a sih zawh ciangin a Kha in leinuai gamah paisuk a, lungdamna thu va tangko ahih manin tua mun pen Gimna meikuangpi sung hi theilo a, Vantunggam zong hi thei peuhmah lo hi. Mundang khat ahih kul hi. Tua ciangin hih laizial a kiciaptehna te phelkhia-in laizial a zal dingin a kilawm kua om ahi hiam? ci-a nakpitakin atangko a thahat vantungmi khat ka mu hi. Vantungah ahi zongin, leitunguh ahi zongin, leinuai-ah ahi zongin tua laizial a zal ding genloh a sim thei ding kuamah omlo hi" (Kln 5:2-3). Leinuai a a om mite in zong tua laizial zal khuan, sim khuan ngah ahih manin leinuai cihna pen Gimna meikuangpi (Hell) hilo a, Gimnaneu a cihnu mun ahi hi.
Topa aw, leinuai panin kei nong lakhia to a, sihna leihawm a zuan khinsa mite' lak panin kei nong nungta kiksak hi (Late 30:3). Sihna leihawm a zuankhinsa mite lak pan nuntakkikna thu pha ngah thei lai ahih manin hih mun pen Gimna meikuangpi hi theilo hi.
Vantung kahto leng tua lai-ah nang na om a, leinuai misite' khua-ah lupna bawl ta leng zong tua lai-ah nang na om hi(Late 139:8). Leinuai mite' khua-ah Pasian om ahih manin tua mun pen Gimna meikuangpi hi theilo a, Vantunggam zong hi lo-in, Gimnaneu a cihna mun ahi hi.
Mawhna dan lohna - Tua khit ciangin Seraphte khat biakna tau panin taitep tawh a teh mei-am khat a khut ah tawi-in keima kiangah hong leeng hi. Amah in ka kam hong bi a, tu-in, hih in na muk su kha zo hi; na mawhna bei ta a, na khialhna kimaisak zo hi, hong ci hi (Is 6:6-7). I mawhna tawh kizui/kituakin mawhna daan i thuak khit teh siangtho ding, cihna ahi hi. Tua ciangin upate lakah khat in kei kiangah, hih puantual kang silh mite kuate hi a, koi panin hong pai uh ahi hiam? ci-in hong dong hi. Keimah in ama kiangah, Topa aw,nangmah in na thei hi, ci-in ka dawng hi. Tua ciangin amah in, hih mite gimna lianpi panin hong suakta mite ahi uh hi. Amaute in a puante uh Tuuno' sisan tawh sawpsiangin a kansak uh ahi hi (Kln 7:13-14). A mawhna daan uh a thuak khit teh misiangtho a suakte a cihna ahi hi. Hell sung a tungkhinsa khate suakta thei nawnlo hi. Pasian tawh kikhen ta uh hi.)
A topa' deihna thei napi-in a Topa' deihna banga gamta lo a, a kigingkhollo tua nasempa in nakpi-in satna a thuak ding hi. A hizongin a Topa deihna theilo a, satna ding a kilawm a gamta na sempa in tawmno satna a thuak ding hi (Lk 12:47-48). Tawmno satna thua khit teh satna thuak nawnlohna mun pen gimnaneu ki ci hi.
Mei sung pan suahtakna mun - Mi khatciat nasepna mei tawh ki ze-et ding a, mei-in a kaattum leh a sumh hi ding hi. Ahi zongin mei panin a suahtak leh gupna angah ding hi(I Con3-13-15).
Mei sung pan mi pawlkhat kaikhia-in na honkhia un (Judut 1:23). Mei sung pan mi pawlkhat kihonkhia thei lai ahih manin hih mei pen gimna meikuangpi hi theilo hi. Banghanghiam cih leh gimna meikuangpi sung a tungsa khate kihonkhia thei nawnlo hi. Mi khempeuh ci sawh bangin mei tawh a kisawh ding uhi (M 9:49).
Mi khatpeuh in a sanggampa ahih kei leh a sanggamnu in a sihna ding zah ciang a hilo mawhna khatpeuh a bawl a muh leh thu ngetsak ta hen. Pasian in amah nuntakna a piading hi. Sihna ding zah ciang a hilo mawhna a bawl mite a gen ka hi hi. Sihna ding zah ciang hong tun mawhna a om hi. Tuate a dingin thu ngetsak un, a ci ka hi kei hi. Gamtatkhialhna khempeuh mawhna ahi hi, ahi zongin sihna ding zah ciang hong tunlo mawhna a om hi (1Jn 5:16-17). Laisiangtho in i leitung pumpi' sihnapen a ihmu ci-in, kha sihna pen sihna ci hi (Mt 9:24; Eph 5:14).
Nung ciangin mawh maisakna mun - Mihing Tapa langpanin a gensiate a mawhna kimaisak thei ding a, ahi zongin Khasiangtho langpanin a gensiate peuhmah tuhun ahi a, hong tung ding hun ah ahi zongin a mawhna uh kimaisak ngeilo ding hi (Mt 12:32). Khasiangtho langpanin a gensiate' mawhna lobuang adang mawhna te tuhun hitaleh hong tung ding hun (sih khit ciang) hitaleh aki maisak theih lai-na mun pen gimnaneu kici hi.
Laisiangtho lui hun (B.C. 180-161) lai pekin Judah Maccabee in misite' a ding thungeksakna na nei khin zo hi. Tua ahih manin misite' a dingin amah in mawhna daan lohna ding biakpiak na bawlsak ahih manin tua misite a mawhna uh panin a suakta ding uh hi (2Mac 12:46).
Topa Jesu mahmah in, Lungsim siangthote in thupha a ngah uh hi, banghanghiam cih leh amaute in Pasian a mu ding uh hi' na ci hi(Mt 5:8). Mi khempeuh tawh kilem a na om theih na ding uh leh siangthotak a na nuntak theih nadingun na hanciam un. A siangtho nuntakna lo tawh kuamah in Topa mulo ding hi (Heb 12:14). Late 15:1-5 sungah,Topa aw, na mun siangtho ah kua teeng ding ahi hiam? Na mual siangtho tungah kua teeng thei ding ahi hiam? Paubaang loin gamta-in thumaan thutakin na sem a, lungsim tawng, a gen mi, a leii tawh gensia lo-in a lawmte' tungah siatna bawllo a, a vengte a mawhsak lo mite...., na ci hi.
A siangthote bek in Topa mu ding ci ahih manin Topa a mu zo zah ding dongin i siangtho hiam cih leh i siangtho kei hi. Mawhna ka nei kei hi, I kicih leh ei le ei a kikhem ihi hi. Ei sungah thumaan thutak a omlo ahi hi (1Jn 1:8). Tua ahih leh gimna mei kuangpi sungah i tung khin ding hiam? I tung khin kei ding hi. Topa Jesu in a sihna tawh Vantunggam kongkhak hong honsak a hih hangin i mawhna tawh i lut ding pen Pasian' siangthona in khaktan hi. Ahi zongin mawhnaneu tawh Gimna meikuangpi (Hell) sungah tawntung sihna i thuak ding pen Pasian' hehpihna in phal tuanlo hi. Tua ahih manin Vantunggam sungah siangtho tak a, ki lawm tak a i lut theih nadingin i mawhnate khempeuh gimnaneu sungah i siangsak masa ding hi.
Hih upna pen Pawlpi kipattung lam pekin zong Pawlpi in na um khin zo ahih lam A.D.211 kum a thuzui lai-at siam Tertullian' gelhna tawh i thei hi. Ama nungah Misiangtho Origen,Cyprian, Ambrose, Basil, Augustine-te in zong gimnaneu thu na at lai uh hi. Pawipi in nisimin a sisa khate'a ding thu ngetsak hi. A diakdiak in kumsim November kha ni (2) ni-in leitungbup a om Siadawte, Topate in misite' kha a ding thuzuite tawh Missa biakpiakna thum vei bawlsak ciatciat hi.
Sanggam aw, Catholic Pawlpi' upna pen leitung tawmvei nuntak sung teng bek a kimang ding upna hilo a, i sih zawh ciang nangawnin a kimang ding, hong huh hong panpih ding upna ahi hi. Gimnaneu i um a, i um kei zongin i sih khit ciang tua sungah I kha in mawhna daan lohin tawmvei sung om ding ahih manin na up nop leh um inla, na up nop kei leh zong um teitei in. Apicing upna hi a, thumaan thutak ahi hi.

Add new comment

4 + 4 =