Khi khinna hong kipatna thu

Rosary

Khi khinna hong kipatna thu

Dotna : Lai Siangtho sungah Topa Jesu in thungen hi cih ki sim zel napi’n, khi khin hi cih ki mu kha ngei lo hi. Tua ahih manin khi thungetna in koi pan hong pianga, koi ci kizat hiam cih hong gen in.

Dawngna : Lai Siangtho sungah Topa Jesu in thungen zel hi cih pen man mah hi. Bang hangin khi khin lo hiam cih leh amah pen Pa Pasian tawh ki ho thei ziau ahih man hi. Amaute nih kizom thei ahih manin amau kikal ah apanpih ding mi kisam lo hi. Tua ahih manin aman khi akhin lo ahi hi. Tua hun lai-in khi thungetna zong om nai lo hi. Om mah leh zong Topa Jesu in khi khinin thungen lo ding hi. Bang hang hiam cih leh amah leh Pa Pasian kikal ah (palai)apanpih ding mi ki sam lo hi.

Khi thungetna cih pen thungetna nam khat, zahtakna nam khat hi. Khi khinna pen Buddha, Islam leh Catholic Christian te sungah ki mu thei hi.

Catholic te’ Khi (Rosary) cih kammal in Latin pau (Rosarium) pan hong piang hi a, Lingpaak huan cih khiatna nei hi. Tu a khikhinna in nidanglai pekin a na om hi lo hi. A dawldawlin hong ki laih toto in tu a ih zat khi khindan hong piang hi.

Khi khinna pen zateihte in ana pat ahihna ki mu hi. Zateihte in nisim in Salan/Late (150) sim ding vaipuak nei uh hi. Tua bangin Salan simna tawh Tothum Pasian khat pahtawina thungetna bangin zang uh hi. Ahi zongin lai a thei khol lo khantawn tangval siangthote  adingin Salan (150) tang dingin Vantung thungetna (150) vei ngen uh hi. Pawl khat te’ genna ah Ireland minam zateih te in thuzuite kha nuntakna akhantoh nadingin leh thungetna sungah a kihel theih nadingun, amaute’ nisim a sim uh Salan (150) pen Salan (50) ciat, khen (3) suahin sim sak uh hi. Tua bangin a khen sakna hangun thuzuite zong nisim in Salan sim zo uh hi. Lai thei lo thuzuite zong thungetna ah akihel theih nadingun Salan (150) tangin Vantung thungetna (150) vei ngetna tawh kihel zo uh hi. Pawl khat te genna ah Zateih sangah a om, khantawn tangval siangthote in a si khin zateih khat adingin Salan (150) a hih kei leh Vantung thungetna (150) tawh thu a ngetsakna uh panin hong kizom suak hi ci hi. Hih thungetna te a sim nadingun khau tawh singgah/ suangtang te khilin zang uh hi.

Pawlkhat te genna ah Salan (150) in Tothum Pasian khat pahtawina thungetna ahih mah bangin Tonu Maria a pahtawi nuamte in zong Salan (150) tangin Ave Maria thungetna (150) vei ngenin pahtawina pia uh hi ci hi.

Salan khat asim sungin Topa Jesu leh Tonu Maria te ii leitung ah anuntakna zia te uh ahi, thuthukte lungngai uh hi. Kumzalom (12) ciangin Lungdamna thu thuk nam (5), kumzalom (14) ciangin Tonu Maria lungtang natna nam (7) te lungngai uh hi.

AD 1410, 1439 kum te ciangin Dominic in Topa Jesu leh Tonu Maria te’ nuntakzia te lungngaihna pen Ave Maria thungetna (50) tawh gawmin zahtakna, thungetna kipan hi. Henry in Ave Maria thungetna (50) pen (10) ta in khenin tua (10) te kikal ah Vantung thungetna khat vei leh Pa, Tapa, Kha Siangtho tungah minthan vangliatna om ta hen cih thungetna behlap hi. 1917 kum ciangin Fitama khua naupang thumte kiangah Tonu aki lahna pan ahilh ahi, “Ka Topa Jesu aw, ko te mawhna hong maisak inla, meikuangpi tawh hong kipelh sak tan. Mikhempeuh vantung gamnuampi hong tungsak inla, nong hehpihna akisam mite a tuam mahmahin hong huh tan” cih thungetna ki behlap hi. Kumzalom (16) ciangin khi khinna aa zat thungetna hong kip hi.

A tom in gen leng, khi khinna a zahtak leh a beel Pope ci-in aminthang ahi Pope Leo XIII in pan in Pope te in abanbanin khi khinna kem cing uh hi. Khi khinna tawh zahtak piak nading hong hanthawn, Pope te’ lai gelh (17) ki mu thei hi. Khi khinna in thungetna, zahtak piakna te ahih banah khi khinna pan apiang nalamdang, thupha tampi te zong Pawlpi tangthu sungah ki mu thei hi.

1571, October (7) ni-in Turkey te leh Christiante kidona ahi, Lepanto galkido na ah Christiante in khi khinna tawh a do na hangin Turkey te gal lel in khi khinna vang tawh Christiante in gualzawhna lan na khai zo uh hi. Tua bangin khi khinna tawh gualzawhna lan akhai zawhna ni uh ahi, October (7) ni pen Pope Pius V in “A siangtho mahmah khi thungetna ni” in ciamteh aa, kum sialin tua pawi bawl nadingin hong hanthawn hi.

Add new comment

3 + 1 =