Bang hangin May kha pen Tonu kha (Khi thungetna kha) ki ci hiam?

Hih lai pen Rev. Fr. Dominic Jyo Du ii genna tung tawnin a ki gelh hi-in, a photo pen online pan hi (Credit to Photo Original Poster)

May kha pen Khi thungetna kha hi ci-in Nu Catholic Pawlpi in ciamteh lo hi. Ahi zongin Pawlpi sungah (May is the month of Mary) May kha in Tonu kha hi ci-in Tonu Maria zahtakna ki nei deuh hi. Khi thungetna pen Mini-bible (Laisiangtho neu) ci-in ki sam hi. Khi thungetna in Topa Jesu ii hotkhiatna nasepna te khempeuh lungngaihna thungetna ahi hi.

Tua ahih manin Khi thungetna in Tonu Maria ii a deih pen thungetna hi aa, May kha sungah zong Khi thungetna leh Tonu Maria ki khen thei lo ahih manin thuzuite lungtang sungah Khi thungetna kha ci-in a ki ciamteh bek ahi hi. Nu Catholic Pawlpi in Khi thungetna kha in hong ciaptehsak kha in October kha ahi hi.

“October is the month of the Holy Rosary”. October kha in a siangtho Khi thungetna kha ahi hi. 1878 - 1903 kum sungin Pawlpi a uk ahi, Pope Leo XIII in Khi thungetna leh Catholic innkuan te’ Khi thungetna tawh ki sai lai a (13) na hawmkhia hi. Tua sungah October kha pen Khi thungetna neih diak ding kha in ki teel hi. October (7) ni sial in zong Khi thungetna pawi ki bawl den hi. October (7) ni pen Khi thungetna pawi ni-in hong piangkhiatna thu in, 1571 kum, October (7) ni-in Christian te leh Turkey te ii Lepanto ki do na ah Pope ii hanthotna hangin leitung mun tuamtuam a om Christian te ii Khi khin in thu angetna, Christian galkapte in zan sung tawntung Khi khin in thu ngen in a ki ginna uh hangin tua gal ki do na ah Christian galkapte in Khi thungetna vangin gual zawhna na ngah uh hi.

Khi thungetna vang tawh Crusade gal ki do na ah gualzawhna ngahna hangin October (7) ni pen tua hun lai (1566-1572) aa, Pawlpi a uk ahi, Pope Pius V na in a siangtho mahmah Khi thungetna pawi in kum sial in bawl dingin a ciapteh ahi hi.

May kha pen Tonu Maria kha ci-in hong piangkhiatna thu bulpi nam (3)om hi.

1. “May is the month of blossoms, flowers and new life.” May kha in singkung, lopa, paak namkimte a paak hun, tehno a suah hun, nuntakna thak tawh a nosuah hun ahi hi. Hi bangin a deih huai mahmah May kha in Tonu Maria ii nuntakna tawh ki tuak mahmah hi. Tonu Maria in Pasian piangsak nuntakna nei te khempeuh sung pan ahoih pen paak ahi hi. Tonu tung tawnin Pasian in hi leitung ah hotkhiatna leh nuntakna hong pia hi. Tonu Maria tungtawn in hong gah ahi, gumpa, honpa Topa Jesu, leitung mite in a ngahna hangin nuntakna thak tawh anungta zo ahi hi. A si sa leitungin Tonu Maria tungtawnin Topa Jesu sungah nosuak in nuntakna thak ngah kik zo ahih manin May kha pen Tonu Maria ii kha ci-in mihingte lungtang sungah ki ciamteh in zahtakna a ki pia ahi hi.

2. “May is the month of the Easter season.” May kha in thawhkik pawi hun sung ahi hi. Nu Catholic pawlpi in Paska ii thuthuk na te lungngaih theih na dingin thuzuite a dingin ni (50) sung hong pia hi. Mihing khempeuh ii hotkhiatna in Topa Jesu sungah, Topa Jesu hangin a ki ngah ahi hi. Hih Thawhkik pawi, Paska hun sungah eite khempeuh pen vantung gam ii puahthakna a ngah tanu tapa te dingin hong ki khelsak ahi, sihna zo in a thokik Topa Jesu ii vangliatna te hong lungngai sak hi. Adiak diak in hotkhiatna a kicing takin a ngah mi-in Tonu Maria ahi hi. May kha leh Tonu Maria ii ki zopna pen Tonu leh Easter, Tonu leh tapa Jesu ii hotkhiatna cih bangin ki zopna te Tonu Maria ii May kha in hong lak hi. Tonu Maria ii a deih huai pen leh a ki cing pen nuntakna in Topa Jesu ii hotkhiatna nasepna pan aa a gah hi cih hong lah nop manin Paska pawipi hong tun ma, ni thum sung nasia takin Pawlpi in hong bawlsak ahi hi. Tua ahih manin May kha pen Tonu kha in a ciamteh ahi hi.

3. “Comparison between Maia and Maria”. Hi pen Maia a kici dawi nupi leh Tonu Maria te a ki etkakna ahi hi. May kha pen “Maia” a kici, khal dawi nupi ii min pan hong pai ahi hi. Greek te tangtung sungah May kha sungin a suan uh ankungte a hoih na dingin Maia tungah biakna ki nei hi. Maia a um mite in a nung lam ciangin upna thupha ngah uh aa Christian sungah lut in, tua Maia mun ah Pasian Nu ahi Tonu Maria koih uh hi. Maia in Hameths dawi pasian ii Nu ahih mah bangin, Tonu Maria in vantung a om Pa Pasian i vantung pan leitung ah a hong sawl Topa Jesu ii Nu ahi hi.

Tanglai dawi bia te in “Maia” tungah May kha a ap uh bangin Christian te in May kha pen Tonu Maria khut sungah a ap ahi hi. Amaute in Maia tungah biakna a neih mah bangun, Christian a suah uh ciangin Maia tangin Tonu Maria kiangah a namtui mahmah paakte tawh pahtawina pia uh hi. Tua ahih manin May kha in Tonu Maria kha hong suak aa, October kha pen Khi thungetna kha in Nu Catholic Pawlpi in hong ciapteh sak ahi hi.

* Hih lai pen Rev. Fr. Dominic Jyo Du ii genna tung tawnin a ki gelh ahi hi.

Add new comment

6 + 8 =